21 ODCINKÓW podcastów PLAN NA PLON już za nami.

Jesteśmy razem na drodze do stworzenia własnego ogródka jadalnego jeszcze w tym sezonie – lub – przygotowania działki na kolejny rok. Poniżej lista odcinków oraz linki do wszystkich nagrań. O siewie, kompoście, grządkach i innych tematach na dobry, inspirujący start. Jeśli interesuje Cię współpraca i mentoring przy Twoim projekcie, przeczytaj o możliwościach indywidualnych sesji na stronie (KONSULTACJE / OGRODY JADALNE)

PLAN NA PLON [1] GDZIE, KIEDY I JAK ZACZĄĆ OGRÓD JADALNY? PIERWSZY, WPROWADZAJĄCY ODCINEK EDUKACJI OGRODOWEJ DLA POCZĄTKUJĄCYCH. LINK NAGRANIA

Niezależnie czy masz do dyspozycji balkon, działkę czy całe gospodarstwo, a może dopiero zaczniesz szukać skrawka ziemi pod mały warzywnik w mieście, jest parę zasad, które warto mieć na uwadze wybierając i zakładając swój ogród. Dowiedz się, co powinno być w jego sercu i dlaczego, ogród zaczyna się w kuchni.

PLAN NA PLON [2] NASIONA – JAKIE WYBRAĆ I SKĄD JE POZYSKAĆ. LINK NAGRANIA

Nasiona są, podobnie jak kompost, ważnym łącznikiem pomiędzy kuchnią a ogrodem. Są pierwszym ogniwem w cyklu wzrostu rośliny – od tego jak (i czy) wykiełkują zależy czy dobrze wykorzystamy okno czasowe siewu, dla dalszego wzrostu i plonowania. Czy wbierzemy odmianę pod kątem kulinarnym, regionalnym czy też estetycznym, ważne jest wiedzieć jak sprawdzić i zapewnić dobrą jakość nasion i jakie mamy możliwe źródła ich pozyskania. Więcej o nasionach…

PLAN NA PLON [3] NASIONA – JAK PRZYGOTOWAĆ SIĘ DO SIEWU I SIAĆ. LINK NAGRANIA

Niektórzy mają tzw. „rękę do siewu” – gdzie nie rzucą tam wschodzą rośliny; inni traktują siew jako medytację, a jeszcze inni przygotowują się do siewu jak do naukowego eksperymentu dbając o odpowiednie fazy księżyca i precyzyjnie wyliczając ilości siewek – od tego jak wysiejesz zależy cały sezon wegetacyjny. Niezależnie, jaki masz styl, warto wiedzieć czego potrzebują nasiona do wschodu w gruncie i w inspekcie, w tackach rozsadowych lub donicach. Posłuchaj o tym, jak wysiać, oznaczyć, przygotować podłoże i podlewać młode roślinki od nasionka po sadzonki. Teraz jest dobry czas by siać – wschodzący księżyc ku pełni.

PLAN NA PLON [4] KOMPOST – ALCHEMIA ZDROWEJ, ŻYWEJ GLEBY DLA POCZĄTKUJĄCYCH. LINK NAGRANIA

Kompostownik jest metaforycznym sercem ogrodu, który zapewnia ciągłą przemianę resztek roślinnych, kuchnnych i pouprawnych, spowrotem w życiodajną materię organiczną i żywą glebę. Dowiedz się paru bezcennych, sprawdzonych wskazówek i prostych zasad o tym jak wspomagać i uszlachetniać biodegradowane ‚odpady’ spowrotem w ‚złoto’ ogrodnika, naturalny, domowy nawóz. Więcej o odżywianiu gleby…

PLAN NA PLON [5] GLEBA – Z CZEGO SIĘ SKŁADA, JAK JĄ POZNAĆ I ODŻYWIĆ LINK NAGRANIA

Zdrowa, żywa gleba jest podstawą w ekologicznej piramidzie życia na Ziemi i cyklicznej regeneracji jadalnych, bioróżnorodnych ogrodów. Pielęgnacja tej cieniutkiej ‘omasty’ naszej planety znajduje się w sercu permakultury, która praktycznie zaczyna się od ożywienia gleby i uruchomienia jej naturalnego użyźniania, a dokładnie ‚odżywiania’ glebowych mikroorganizmów. W dzisiejszym odcinku przechodzimy sprawnie od kompostowania do największego kapitału ogrodników – jakim jest ten najrozleglejszy żyjący ekosystem – gleba. Więcej o glebie…

PLAN NA PLON [6] STAŁE I PODNIESIONE GRZĄDKI – JAK JE PRZYGOTOWAĆ, UTRZYMAĆ I JAKIE DAJĄ KORZYŚCI W UPRAWIE LINK NAGRANIA

Filozofia NO DIG, czyli uprawa bez przekopywania jest jedną z podstawowych zasad STAŁYCH GRZĄDEK (zagonów), ogrodów ekologicznych i permakulturowych. Służy ona poprawianiu struktury gleby i chronieniu jej przed ubijaniem. Stałe grządki – podniesione ‚wały’ (hugelkultur), obramowane deskami pasy uprawne czy też uprawy w skrzyniach pozwalają na minimalne ingerencje i najbardziej długoterminowe podwyższanie żyzności gleby, bez wysiłku, przez ściółkowanie ‚odpadami’ organicznymi z ogrodu i punktowe nawożenie. Jeśli zaczynasz od trawnika, lub Twoja gleba jest zubożała lub zniszczona, w tym podkaście dowiesz się jak zacząć jej regenerację pod ogród.

W podcaście opowiadam o metodzie ściółkowania „Cut and go” (czyli zetnij i idź dalej, pojęcie stosowane dla plonów, które wielokrotnie podcina się, i odrastają) – ale chodziło mi o „Chop and drop” (czyli zetnij i zostaw na ziemi, bezpośrednio pod rośliną). Poniżej podaję kilka przykładów ciekawie rozwiązanych grządek. Więcej o pracy z glebą…

PLAN NA PLON [7] INSPEKT I ROZSADY – opieka nad młodymi roślinami LINK nagraniA

Dziś zaczynamy archiwalnym filmikiem (dzięki @Gosia Marta Rokicka) z projektu ogrodu permakulturowego, w którym miałam przyjemność pracować edukacyjnie 2 lata temu. Video przede wszystkim dla inspiracji – jak może wyglądać inspekt (to mój ulubiony do tej pory model); jak można wykorzystać jego przestrzeń poza intensywnym etapemrozsad i ile daje radości ten najbardziej zmienny, wielofunkcyjny zakątek ogrodu. W nagraniu mp3 wyjaśniam jakie korzyści daje rozsada, omawiam kilka potencjalnych struktur dla inspektu (przykłady foto poniżej). Więcej o roślinach i ich wielofunkcyjności…

PLAN NA PLON [8] CHWASTY – SPRZYMIERZEŃCY W OGRODZIE EKOSYSTEMOWYM. LINK NAGRANIA

Zanim napracujecie się nad uprawą roślin jadalnych, zbadajcie dokladnie jakie dzikie rośliny zaadaptowały się dobrze na Waszym poletku. To co powszechnie uważa się za ‚chwasty’ ze względu na to, że rośnie w niepożądanym z perspektywy człowieka miejscu może być rośliną leczniczą dla Ciebie lub dla Twojej gleby. Przy odpowiednim zaospodarowaniu i ukierunkowaniu, „chwasty” będą rosły na korzyść Twoich upraw wzbogacając ogród w habitaty, stanowiąc źródło ziół lub wczesnych sałatek. Materia organiczna z ich nadmiaru posili Wasz kompost lub ściółkę pod plonami. W tym odcinku o tym, z którymi chwastami warto zawrzeć ogrodowy pakt sąsiedztwa.

PLAN NA PLON [9] WARZYWA – PLANOWANIE UPRAW I SĄSIEDZTWA LINK NAGRANIA

Ogrody permakulturowe wsławiły się filozofią wielofunkcyjności i znakomitym wykorzystaniem małych przestrzeni uprawnych, rozbudowując założenia naturalnych upraw (płodozmian, zgodne sąsiedztwo warzyw, sukcesja). Stało się tak m.in. dzięki zastosowaniu technik tworzenia gęstej sieci współzależności między roślinami. Jeśli do tej pory, nie myśleliście o roślinach jak o dynamicznych, aktywnych aktorach w teatrze ogrodu, możecie być z początku zaskoczeni ilością wiedzy do zdobycia. Ten podcast to zaczyn dla własnego planowania – opowiada o podstawowych zasadach kreatywnego łączenia upraw w bioróżnorodny i wydajny ekosystem, który nie raz zaskoczy Was swymi możliwościami. Więcej o Społecznościach Roślin…

PLAN NA PLON [10] OCHRONA I PIELĘGNACJA ROŚLIN (WPROWADZENIE 1 Z 3) – METODY KULTUROWE, FIZYCZNE, BIOLOGICZNE I CHEMICZNE LINK NAGRANIA

Po dobrym wysiewie, przychodzi pora na dogłębne doglądanie i obserwację naszych roślin na każdym etapie wzrostu. Praca ogrodnika polega przede wszystkim na jak najskuteczniejszym uleczeniu gleby i wzmocnieniu jej odżywczych, życiodajnych właściwości – to pierwszy krok w budowaniu samoregulującego ekosystemu, w którym roślina ‚sama sobie poradzi’. W ogrodzie permakulturowym stosujemy przede wszystkim wzmacnianie pozytywnych zależności w naturalne sieci troficznej (pokarmowej) wszystkich uprawianych i hodowanych i dzikich organizmów. Praktykujemy tzw. metody kulturowe, które wychodzą dwa kroki naprzód – zanim pojawi się problem, działając profilaktycznie. Ale gdy szkodnik lub zaraza już się pojawi – mamy do wyboru jedną z trzech interwencji: fizyczną, biologiczną i chemiczną. Posłuchaj w jakiej hierarchii stosować te metody w przygotowaniu do kolejnych dwóch odcinków – o szkodnikach i naturalnych opryskach. Więcej o społecznościach roślin

PLAN NA PLON [11] OPRYSKI I GNOJÓWKI NATURALNIE – domowe sposoby ochrony roślin LINK nagrania

Jeśli macie za sobą zgłębianie alchemii kompostowania i potraficie ugotować sobie prostą zupę – domowe preparaty ochrony roślin staną się fascynującym tematem, który odciąży Wasz budżet od zakupów środków do pielęgnacji i nawożenia z zewnątrz. Gnojówki, odwary, wyciągi i herbatki kompostowe na bazie dziko rosnących i uprawianych roślin pozwolą Wam wzmocnić życie glebowe oraz poprawić odporność plonów przed chorobami i szkodnikami. Posłuchajcie o naturalnych lekarstwach w ogrodzie. Więcej o roślinach.. 

PLAN NA PLON [12] GATUNKI POŻYTECZNE A SZKODNIKI – BIORÓŻNORODNOŚĆ I SAMOREGULACJA POD OKIEM OGRODNIKA LINK NAGRANIA

Temat mało znany, ponieważ straciliśmy kontakt ze zwierzętami – za to świetna okazja, by spojrzeć na swoje uprawy nie tylko jak na ogród botaniczny, ale również (miejską lub wiejską) oazę dzikich gatunków motyli, ptaków czy jaszczurek. W ogrodzie ekosystemowym odtwarzamy przede wszystkim sieć współzależności między owadami, gadami i płazami, ptakami i gryzoniami. Tworzymy schronienia dla pożytecznych gatunków, a te które pojawią się w nadmiarze ‚odstraszamy’ naturalnymi preparatami i obecnością ich drapieżników. Do środków zewnętrznych sięgamy wyłącznie w bezwzględnych wypadkach – raczej obserwujemy, dzielimy się tym co rośnie i żyje w ogrodzie, ponieważ strata jednego plonu może być początkiem istnienia dla bioróżnorodnej społeczności organizmów. U podstaw – dbamy o glebę, by była dobrze nawodniona, osłonięta mulczem i spulchniona, aby rośliny radziły sobie w jak największym stopniu same. Bardzo ciekawym przykładem bioróżnorodności w ogrodzie jest Gospodarstwo Esterka, o którym można poczytać w publikacji Agro-Perma-Lab oraz na stronie

PLAN NA PLON [13] O WODZIE, JEJ RETENCJI I PODLEWANIU W OGRODZIE – JAK PRZETRWAĆ KAPRYSY POGODY BEZ NIEUSTAJĄCEGO NADZORU LINK NAGRANIA

Słodka woda, która stanowi podstawę biologicznego życia roślin, zwierząt i ludzi stanowi zaledwie ponad 0.3% całkowitej ilości wody na świecie. Odpowiednie strategie jej retencji w ogrodzie – zarówno z opadów, jak i w powietrza (mikroklimaty), w glebie (ściółkowanie, próchnica) i w masie wytworzonej przez rośliny pozwoli nam zaoszczędzić energię i koszty związane z nawadnianiem i coraz mniej obliczalnymi cyklami hydrologicznymi wody. Zintegrowany ekosystem ogrodu skupi się na domknięciu obiegu wody wewnątrz siedliska korzystając ze strategii ochrony gleby, ale również przechwytywania i magazynowania deszczówki i oczyszczania wody szarej (używanej w domu) w oczkach wodnych, zbiornikach i beczkach. Bardzo ciekawy artykuł poświęcony wodzie „Nie ma, nie ma wody na pustyni”: agroekologiczne metody gospodarowania wodą, autorstwa Marta Łukowska w publikacji „Polityka na Talerzu” (str. 54; red: Nyeleni Polska i Koalicja Żywa Ziemia) pod linkiem. Zasady i praktyka retencji od Permakultura.edu opowiada – krótko o oszczędzaniu wody i profilowaniu terenu.

PLAN NA PLON [14] ŚCIÓŁKOWANIE, MULCZOWANIE I ROŚLINY OKRYWOWE – DRUGA „SKÓRA” GLEBY NA CZASY SUSZY LINK NAGRANIA

Odtwarzając naturalne procesy dzikiej przyrody i potęgując ich wybrane funkcje w ogrodzie, ściółkowanie i mulczowanie to jeden z ważniejszych tematów. Na skrzyżowaniu alchemii kompostowania, użyźniania gleby i retencji wody ściółki i mulcze w najróżniejszych postaciach symulują dodatkową ‚skórę’ gleby. Regulują różnice temperatur, balansują straty i magazynowanie wody, chronią rośliny i dodają żyzności. Nic dziwnego, że ze swoją wielofunkcyjnością stały się sztandarową praktyką ogrodów permakulturowych. Dowiedz się jak strategie i praktyki okrywania gleby pomogą Ci oszczędzić pracę podlewania, plewienia i aktywowania życia glebowego. Więcej o strategiach ochrony gleby..

PLAN NA PLON [15] TROSKA O LUDZI – O OGRODNIKA I ENERGIĘ PRACUJĄC W OGRODZIE – CZYLI JAK ‚ROBIĆ’ ŻEBY SIĘ NIE NAROBIĆ W TROSCE O SIEBIE I ZIEMIĘ. LINK NAGRANIA

Zaplanowana bądź nieoczekiwana obfitość plonów w ogrodzie jest okazją do mikro-dochodu bądź barteru, które przyczynią się do wzmocnienia ekosystemu ogrodu, a nawet domowego budżetu. Możemy wymienić nadmiar warzyw z grządek czy owoców z sadu, również bezpieniężnie – za pomoc przy zbiorach; zaś ‚zarobienie’ swoją pracą (i przyjemnością) w ogrodzie na inwestycje w kolejnym sezonie pozwoli nam zakupić nasiona czy narzędzia. Sprzedaż i barter wzmacniają też uwagę na gromadzoną wiedzę o wpływie różnych zabiegów pielęgnacyjnych na jakość roślin i ich owoców, ponieważ dbamy o to, by rosły zdrowo i były nieuszkodzone przez szkodniki lub choroby. Posłuchaj jak mikro-uprawą może okazać się owocną dodatkową wartością Twojej pracy, a ogród – nowym jej miejscem.

PLAN NA PLON [16] TROSKA O LUDZI – ODTWARZANIE I ZACHOWYWANIE WŁASNYCH NASION DLA SIEBIE I INNYCH LINK NAGRANIA

Nasiona są pierwszym ogniwem w uprawie żywności i od ich jakości zależy w dużej części jakiego doczekamy się plonu i efektu w ogrodzie. Nasiona tworzą relację między pokoleniami upraw. Jeśli temat jest dla Was nowy, wiedza o zachowywaniu nasion pozwoli nie tylko pogłębić znajomość własnego ogrodu, ale również uprawiać ulubione warzywa z roku na rok, niezależnie od ich dostępności na rynku. Tak samo zdobyta w jednym sezonie wiedza i obserwacje, będą mogły być łatwo przełożone na kolejny rok uprawy.

Artykuł o zachowywaniu nasion

PLAN NA PLON [17] TROSKA O ZIEMIĘ – PERMAKULTURA I ROLNICTWO W MIEŚCIE – RECYCLING I ODCIĄŻENIE DALEKOBIEŻNEJ PRODUKCJI ŻYWNOŚCI LINK NAGRANIA

Miasta mają ogromny potencjał by wykorzystać tereny zielone pod uprawę żywności. Tym samym, w inteligentnym recyclingu mają kluczową rolę w odciążeniu dalekobieżnego transportu jedzenia, co daje wielowymiarowe oszczędności energii, zużywanych opakowań. Do tego dobrze zagospodarowane, mogą przynieść inne korzyści – takie jak usprawnioną retencję wody w mieście i powstawanie mikroklimatów. Rolnictwo miejskie i ogrody permakulturowe, oraz tzw. podmiejskie market gardens mogą być również miejscami odpoczynku i wymiany wiedzy. W tym odcinku o tym, jak ogród w mieście może sprytnie zagospodarować to co powszechnie uważamy za odpady.

PLAN NA PLON [18] TROSKA O ZIEMIĘ – PRZETWARZAMY PLONY, WYDŁUŻAMY SEZON: JEMY SEZONOWO W TROSCE O ZIEMIĘ, ZDROWIE I DOMOWY BUDŻET LINK NAGRANIA

Wyobrażamy sobie jak nasza spiżarnia zimą pęka w szwach. Już teraz – nie czekajcie na jesień. Pomidory w słoikach pachną jeszcze latem; ogórki kiszone buzują po otwarciu – nie musimy chodzić po wyhodowane w hiszpańskich szklarniach na tysiącach hektarach monokultur, ciepłolubne warzywa. Polska tradycja kiszenia, suszenia i wędzenia owoców i warzyw ma niezwykły repertuar przepisów. Wystarczy parę praktycznych kroków i przygotowanie niezbędnych słoików, piwniczki czy też strychu, aby nie zaskoczyła nas obfitość sezonu! W podcaście o tym, jak niskoenergetyczne i niskokosztowne przetwórstwo domowe powinno być w standardowym planie każdego ogrodnika i gospodarstwa – w Trosce o Ziemię (i zimę), o zdrowie i domowy budżet.

Ciekawe opracowanie o tradycyjnych technikach przetwórstwa w Polsce i we Włoszech „Preserving the Harvest: Exploring traditional techniques for preserving fresh fruit and vegetables in Poland and Italy” na stronie: https://ekopoletko.wordpress.com/portfo…/poczytaj-posluchaj/

PLAN NA PLON [19] DZIEL SIĘ PLONAMI: MIKRO-DOCHÓD Z UPRAW. PIERWSZE KROKI SPRZEDAŻY I BARTERU PRODUKTÓW Z OGRODU LINK NAGRANIA

Zaplanowana bądź nieoczekiwana obfitość plonów w ogrodzie jest okazją do mikro-dochodu bądź barteru, które przyczynią się do wzmocnienia ekosystemu ogrodu, a nawet domowego budżetu. Możemy wymienić nadmiar warzyw z grządek czy owoców z sadu, również bezpieniężnie – za pomoc przy zbiorach; zaś ‚zarobienie’ swoją pracą (i przyjemnością) w ogrodzie na inwestycje w kolejnym sezonie pozwoli nam zakupić nasiona czy narzędzia. Sprzedaż i barter wzmacniają też uwagę na gromadzoną wiedzę o wpływie różnych zabiegów pielęgnacyjnych na jakość roślin i ich owoców, ponieważ dbamy o to, by rosły zdrowo i były nieuszkodzone przez szkodniki lub choroby. Posłuchaj jak mikro-uprawą może okazać się owocną dodatkową wartością Twojej pracy, a ogród – nowym jej miejscem.

Więcej o możliwościach sprzedaży w Małym przewodniku Sprzedaży Bezpośredniej dla proekologicznych rolników i rolniczek (POCZYTAJ/POSŁUCHAJ)

PLAN NA PLON [20] DZIE SIĘ PLONAMI – WIEDZA WOLNA I WSPÓLNA A TAJNIKI OGRODNICTWA ZDOBYTE “NA WŁASNEJ SKÓRZE” DLA WSZYSTKICH LINK NAGRANIA

Podobnie jak nasiona, wiedza o uprawie żywności to dziedzictwo wspólnoty wielu pokoleń rolniczek i rolników na całym świecie. Warto o tym pamiętać, ponieważ gleba, nasiona i wiedza to największe naturalne kapitały ogrodnika. Wiedzę i ogrodniczą mądrość kultywujemy dwutorowo – z jednej strony „na własnej skórze” przez doświadczenie i kontakt z materią; z drugiej strony przez wymianę, weryfikację, perspektywy i ‚okulary’ innych ogrodników, którzy tworzą z nami horyzontalne otwarte i nieformalne ‚szkoły’ permakultury i agroekologii.

Do posłuchania „GŁOWA KU ZIEMI” – o edukacji w permakulturze, agroekologii i rolnictwie ekologicznym podczas II Forum Suwerenności Żywnościowej (POCZYTAJ/POSŁUCHAJ)

PLAN NA PLON [21] „GROWING EVEN MORE LOVE” – CZUĆ I CZERPAĆ PRZYJEMNOŚĆ I ZMYSŁOWOŚĆ W OGRODZIE LINK NAGRANIA

Nie czekajmy z celebracją i wrażliwą, czułą obserwacją naszego ogrodu i delektowaniem się jego przemianami do pełni lata. Na każdym etapie, o każdej porze roku i pogodzie, mamy okazję do rozwoju naszej wrażliwości i wyrazu naszego zmysłu estetycznego. Wszystko może zachwycić – to co rośnie, co dojrzewa, co przekwita i zrzuca nasiona. Przemiana i doznania na skórze, na bosych stopach, zapachów. Przyjemność dawać mogą być kwiaty, pnącza czy też obecność motyli, łuki ścieżek – możemy czerpać kontemplacje również z powolnego upływu czasu, poprostu – czucia życia, a także jego zamierania. Otwórzmy nasze zmysły, pamiętając, że my również rośniemy z ogrodem i jesteśmy jednym z jego dojrzewających owoców.

„Nie trzeba mieć pola aby zacząć uprawiać własną żywność, balkon wystarczy. Czas zacząć!”– Q Naturze

„Plan na plon, druga seria w jednym miejscu – słucham oczywiście przy śniadanku.. po dwóch dniach przerwy w pracach ogrodowych – pogryzły mnie meszki, na tyle dotkliwie, że musiałam pauzować, wracam dziś do działań i kontynuuję ściółkowanie i przerabianie dawnego kompostownika na grządkę dla strączkowych i dyniowatych.. rozsadzam także po ogrodzie zioła” – Jola

„Mistrzyni nauczania zdalnego powróciła! Kto chętny do nauki?” – Kuba

„A propos ogrodnictwa i zakładania ogrodu, to jeśli ktoś czuje, że właśnie zaczyna się wiosna i dobrze byłoby coś z tym zrobić, polecam szczerze PODCASTY Asi Bojczewskiej z Ekopoletko, jak i całą stronę Ekopoletka, gęste kompendium wiedzy o teorii i praktyce agroekologii, odświeżającego i mądrego spojrzenia na rolnictwo i to, jak powinniśmy się karmić, karmiąc równocześnie Ziemię i inne stworzenia” – Jędrzej

„Polecam Ekopoletko z Joanną. Miałam przyjemność brać udział w jej warsztatach w sierpniu 2019. Ona też pomaga zamieniać trawniki w ogrody jadalne krok po kroku i indywidualnie prowadzi osoby początkujące” – Ania